Het plaatje van de Gerlachuskapel zit niet in de planning als ik op 28 december uitstap op station Houthem – St. Gerlach. Het plan is om vanaf het station direct naar de Geul te lopen en zo langs de Geul Valkenburg in te gaan. En verder heb ik niets gepland. Nog eens naar de Kluis en dan door naar Schin op Geul bijvoorbeeld? Of de Cauberg op? Uiteindelijk wordt het via de Sibbergrubbe naar Sibbe lopen en dan door naar Margraten. Maar dat doet er verder niet toe voor dit verhaal.
De makkelijkste route van Station Houthem – St Gerlachnaar de Geul leidt langs de Gerlachuskapel. Weet ik niet van te voren. Ik kom er toevallig bij uit. Het zo’n locatie waar ik fotografisch onrustig van wordt. Ik blijf een beetje hangen en rondlopen om te kijken of ik er een foto van wil maken. Dat is iets intuïtiefs. Pas achteraf beredeneer ik waarom ik die foto moet maken.
Achteraf zoek ik dus ook informatie over de kapel. De wegkapel stamt uit ca 1870 en is gewijd aan de heilige Gerlachus die begraven ligt in de kerk bij Chateau St Gerlach. De eik achter de kapel is geplant bij de geboorte van de oudste dochter van de toenmalige kroonprinses Beatrix. De kroonprinses was Juliana en de boom staat er dus ter ere van Beatrix.
Buiten de locatie heeft de boom dus niets met de kapel te maken, maar het is een interessant element in de compositie en helpt daarom ook met het trekken van mijn aandacht.
Gelovig ben ik niet. Mijn interesse zit ‘m in de locatie als geheel. Ik maak daarom ook geen close-up van de kapel. De kapel is eigenlijk niet het onderwerp.
Je ziet een kapel en een boom die van historische waarde zijn en dus behouden moeten blijven. De kapel is in de 19de eeuw op een centraal punt in de kern St Gerlach geplaatst en ook nu, 150 jaar later is dat nog altijd een centraal punt. De kwestie is echter dat de wereld is veranderd en dan vooral waar het gaat om mobiliteit.
De weg rechts van de kapel is weliswaar geen snelweg, maar is wel de weg van Houthem naar Berg en Terblijt. Aan die weg liggen een school voor speciaal onderwijs en de Ronald McDonald kindervallei. Echt rustig is anders. De weg die vanuit links bij de kapel komt is de weg van de kern St Gerlach naar het chateau en de kerk met het graf van Gerlachus. Met recht twee hoofdwegen voor de kern St Gerlach die op dat punt samenkomen.
Je ziet dus een kapel en een boom die daar moeten blijven staan, maar waar de veranderde en veranderende wereld omheen georganiseerd is. En het mooie is, althans voor het plaatje, dat het allemaal een beetje schuurt. Er moeten lelijke verkeersborden et cetera bij, omdat de wegenverkeerswet dat nu eenmaal voorschrijft. Bij een kapel wil je de mensen de mogelijkheid geven even te zitten en zich te bezinnen. Dus er staan bankjes. Maar die bankjes staan weer net niet mooi tegenover de kapel. Verder zijn het van die standaard bankjes met een standaard afvalbak er bij. En je zit zo te kijk op een vluchtheuvel.
En ondanks dat zie je, dat iemand voor die plek zorgt. Er zijn kerstversieringen bijvoorbeeld. De plek blijft zijn oorspronkelijke waarde behouden. Dat zal deels het geloof zijn, maar ook trots voor de eigen omgeving. Want als ik iets heb meegekregen van mijn twee periodes bij TV Valkenburg is het wel dat de autochtonen van Groot Valkenburg (ik bedoel de verschillende kernen die nu de gemeente vormen) een echte band hebben met hun omgeving. Het toerisme camoufleert het een beetje, maar als je er oog en oor voor hebt is het onmiskenbaar aanwezig.
Dit beredeneer ik allemaal achteraf. Maar eigenlijk weet ik het al als ik daar sta. Daarom maak ik een totaal van de kapel en het verkeersknooppunt. Daarom vind ik het niet erg dat de (meeste) huizen in de achtergrond nooit van z’n leven zo oud zijn als de kapel. Dat er geen mensen of voorbij rijdende auto’s op de foto staan, maakt het alleen nog maar sterker. De suggestie van de aanwezigheid van mensen en auto’s door de verkeersborden, zebrapaden en bankjes maakt het sterker volgens mij.
Dat is dus hoe ik naar zo’n foto kijk en dat is waarom ik ‘m heb gemaakt.
Peter
