Er even helemaal in….

En dan komt de krabbenrace. Josephine gooit de emmer met de krabben leeg op de rand van (tijdelijk) land en water. De krabben zijn meegekomen in de netten tijdens het vissen naar garnalen en mogen weer terug als we klaar zijn. Een aantal krabben gaat richting het water, een aantal krabben graaft zich behendig in en een aantal krabben blijft stil zitten. De kinderen in de groep hebben de neiging de krabben te gaan helpen terug te gaan naar het water, want daar kwamen ze vandaan. Misschien blijven ze zitten omdat ze bang zijn. Maar misschien blijven ze zitten omdat ze het wel effe prima vinden. Ze zijn immers hoe-dan-ook thuis. Dus waarom zouden ze gaan wandelen? Wat ik dan bijzonder vind: als een krab onze menselijke waarneming had, zou hij/zij, zo dicht bij de grond, niet zien waar het water is. Hoe weten de krabben welke kant ze op moeten? Hun waarneming is anders en dus is hun wereld anders. Mooi ding, die natuur.

Eindelijk weer eens op Vlieland. Ik ben er sinds november 2020 niet meer geweest. De laatste jaren ga ik drie keer per jaar naar het Wad, dus 10 maanden tussen twee bezoeken is voor mijn doen een veel te lange periode.

Vakanties worden meestal omschreven als ‘even weg’ of ‘even er uit’. Maar wat mij betreft is zo’n vakantie op Vlieland ‘even er in’. Laat ik het anders zeggen: als je terugkomt na een vakantie is er altijd wel een malloot die iets zegt in de trend van: en nu weer terug naar het echte leven…
Maar voor mij zijn eb en vloed, brandende zon of storm en wind juist het echte leven. Dat blijft immers bestaan. Ook als wij, mensen, onszelf met onze ‘slimheid’ definitief hebben uitgeroeid. Ook als, waarschijnlijk al wel voor wij verdwijnen, de Waddenzee niet meer de Waddenzee is zoals we die nu kennen.

 Dat wat we het ‘echte leven’ noemen, is alleen maar onze eigen onzin. Geen gegeven van de natuur. Mijn verblijf op Vlieland is dus juist even ruiken aan het echte leven. Maar wees gerust: ik ga niet volledig op in de natuur. Ik verblijf in een huisje, ga naar de supermarkt en draag gewoon kleding.

De krabbenrace is het laatste ‘evenement’ op het drooggevallen Wad. Daarna gaan we met de bijboot terug naar de Phoca. De garnalen worden klaargemaakt en opgegeten. Een visje op zijn tijd vind ik lekker, maar ik ben niet zo’n liefhebber van garnalen. De textuur van garnalen bevalt me niet heel erg. Maar ik kan niet ontkennen dat garnalen rechtstreeks uit zee, zonder verdere extra’s, goed smaken. Simpel en direct werkt altijd het beste.

De Phoca is een oude patrouilleboot van het ministerie uit 1976. Met de Phoca nemen Harm en Josephine mensen mee het Wad op. Zeehonden kijken en vooral: garnalen vissen. Als Harm en Josephine dit niet met zoveel liefde en respect deden, zou het cynisch zijn. We hebben het hier immers over eten verzamelen in de natuur. Voorzien in primaire levensbehoeften. Het is eigenlijk raar dat zoiets tegenwoordig ‘een uitje’ is. Van al onze industriële vormen van eten produceren en verzamelen staat vissen nog het dichtste bij het oorspronkelijke leven van de hunter–gatherer. Jagen en verzamelen.

De Amerikaanse fysioloog en evolutiebioloog Jared Diamond heeft ooit geschreven dat de landbouw de grootse fout is geweest in de geschiedenis van de mensheid. De opkomst van de landbouw bracht een totaal andere manier van leven waardoor jagen en verzamelen is verdwenen als levenswijze.

De komst van landbouw was het begin van de lange weg die ons heeft gebracht waar we nu zijn: een wereld vol onzin-beroepen en ontkoppeling van de natuur. We zijn er zo ver van verwijderd dat we lijken te denken dat we zonder agrarische sector kunnen zodat de stikstof-sommen weer kloppen. Onze kennis om zelf eten te produceren wordt letterlijk weggecijferd.

En ga eens na: onze lichamen zijn gemaakt om bezig te zijn. Da’s nodig omdat je, volgens het oorspronkelijke idee, fysiek in staat moet zijn om eten te verzamelen. Die lichamelijke en geestelijke behoefte om bezig te zijn is niet verdwenen, ook niet nu we door de industrialisatie van onze voedselproductie niet meer aan de bak hoeven om eten te vinden. Dus we zijn al onze andere bezigheden maar belangrijk gaan vinden. Als surrogaat, zeg maar.

Met verstrekkende gevolgen.

De Phoca is op leeftijd. Er zit gewoon een dieseltje in. Het gereedschap om te vissen bestaat uit een waadpak en een sleepnet. En het is een ambacht. Je moet het net effe kunnen. Niet te snel lopen en niet te langzaam. De excursie kan alleen bij eb. Maar Harm kijkt niet op de klok. Aan de stand van het water ten opzichte van de kade ziet hij wanneer we de haven uit moeten zijn om het programma af te kunnen werken coor het weer vloed wordt. De natuur bepaalt. Da’s de echte wereld. Geen luxe, geen overdreven moderne technologie en toch voldoening. Zelf heb ik niet gevist. Ik ben met de camera bezig. Maar als observator krijg je het wel mee.

Dit gaat natuurlijk niet allemaal door mijn hoofd als ik op die zonnige dag op het Wad sta. Op die dag ben ik gewoon daar en nergens anders mee bezig. Er gaat niets door mijn hoofd dat niet met dat moment te maken heeft. En dat is ook waarom ik op vakantie ben. Maar het geeft ook een goed gevoel als ik thuis merk, dat ik het verschil nog zie.

Zo heb ik dus mijn vijftigste verjaardag gevierd.

Peter