‘Luck is preparation waiting for an opportunity’.
Mijn favoriete citaat uit het boek Total Competition. Het boek gaat over strategie in de Formule 1 en is van een van de succesvolste mensen in die wereld: Ross Brawn. Maar het citaat kan net zo goed over fotografie gaan.
De zin werkt beter in het Engels, omdat ze in die taal nu eenmaal duidelijk verschillende woorden hanteren voor het beschrijven van een ‘gelukkige toevalligheid’ (luck) en ‘levensgeluk’ (happiness). Dit citaat gaat over dat eerste en het citaat betekent eigenlijk dat een gelukkig toeval een kwestie is van voorbereiden. Je weet alleen niet wanneer die voorbereiding van pas komt.
En dat is heel erg fotografie.
Steeds meer probeer ik heel bewust te fotograferen. De tijd te nemen om de compositie te bepalen en om het technisch goed te doen. Langzamer te worden. Zelfs om minder foto’s te maken tijdens een trip, maar wel meer goeie foto’s. Als je snapt wat ik bedoel.
En dat lukt ook wel, maar het is tegelijkertijd een feit dat de beste plaatjes vaak maar heel kort bestaan en als je ze toevallig (!) tegenkomt, moet je vooral snel zijn om ze vast te leggen. En dat is ergens ook weer een overeenkomst met autosport: goeie coureurs hebben namelijk altijd tijd over in de raceauto. Tijd over voor techniek, tactiek, communicatie etc. Hun ‘normaal’ is snel. ‘De tijd nemen’, betekent dus eigenlijk ‘snel worden’.
Lijkt een extreme vergelijking. Maar dan dichter bij huis (voor mij althans). Ik heb jaren geleden een vergelijkbare ervaring als video-editor. Dat zowel mijn collega als ik, na een paar weken werken met een nieuw programma beginnen te merken dat we sneller worden, zonder dat we sneller werken. Klinkt vreemd, maar is gebeurd.
Concrete aanleiding voor dit gemijmer is een serie foto’s van september vorig jaar. Laatst heb ik er weer eens een geplaatst op Facebook en er is goed op gereageerd. De foto raakt duidelijk een snaar. Ook bij mezelf natuurlijk. Anders zou ik ‘m niet aan anderen laten zien.
De foto’s zijn gemaakt vanaf het dek van de veerboot naar Vlieland in een tijdsbestek van nog geen 10 minuten.
Tot zover het ‘zorgvuldig plannen’ van een foto. Ik ben namelijk niet op dat moment op de Waddenzee omdat ik het zo had uitgekiend met die wolken en het weer. Ik zit op dat moment op zee omdat ik een appartementje heb geboekt op Vlieland en ik moet nu eenmaal met die boot om die tijd, ongeacht wat het weer doet.
Ik kan niet eens claimen dat ik vanwege nauwgezette planning en/of goddelijke intuïtie op het dek sta. Op de MS Vlieland ben ik namelijk bijna altijd op het dek te vinden. Ik hanteer op het Wad een ruime definitie van ‘lekker weer’. En lekker weer om buiten te zijn is niet automatisch hetzelfde als goed fotoweer. Ben daarom meestal aan dek en vaak zonder foto’s te maken. En ik amuseer me dan ook steeds meer met het zien van fanatieke foto-amateurs die met de camera in de aanslag rondlopen. Ook als het licht volkomen oninteressant is. Maar ja; ik ben een beetje een zeikerd aan het worden op dat punt en andersom zullen zij zich wel afvragen waarom iemand met een grote fototas geen foto’s loopt te maken.
Maar deze trip is het dus anders en loop ik ook met camera in de aanslag over het bovendek.
In de trein op weg naar Harlingen ben ik al op mijn weer-app aan het kijken hoe het weer tijdens de overtocht zou kunnen zijn. Dat is vaste prik. Bij aankomst in Harlingen wordt de info van de app gecombineerd met live kijken naar de lucht. En op deze maandag in september is het raak. Boven het wad hangen prachtige, dreigende wolkenpartijen als ik uit de trein stap. En dan heb je het probleem meteen omgekeerd. Ik ben namelijk altijd vroeg in Harlingen. Voordat we goed en wel op zee zitten, zijn we al zo’n twee uur verder. En of die wolken er dan nog hangen?
Praktisch puntje tussendoor inzake technische zorgvuldigheid: een boot beweegt. Het water is weliswaar rustig, dus het schommelen valt mee, maar de Vlieland vaart ook best snel eigenlijk. Dus werken met een statief kan je vergeten. Dat kan overboord (figuurlijk natuurlijk).
De grap is, dat de meeste mensen op het dek dit tafereel hebben gemist. Want ook wij krijgen er een buitje op. Niet extreem en het is duidelijk dat het maar kort duurt, maar het is genoeg voor veel mensen om even naar binnen te gaan of om even te schuilen bij de rokers onder het afdak boven de deur. Ik ben daar ook gaan staan met de camera een beetje onder mijn jas. Er staan nog maar weinig mensen naar de zee te kijken. Maar, zoals zo vaak, stuitert er een groep scholieren over het dek. Ik meen ook dat een van hen iets zegt van ‘regenboog’ of zo. Dus ik kijk die kant uit en zie die aanzet voor een regenboog die alweer aan het verdwijnen is. Het verandert altijd, dus je moet altijd opletten.
Die paar druppeltjes die nog vallen zijn geen probleem voor mijn camera. Dus ik loop naar de reling en begin. Voorbereid? Nee, en toch wel. Want ik hoef niet na te denken over mijn instellingen. Die keuze kost geen moeite. En de compositie? Dat gaat vanzelf. Die regels heb ik ooit geleerd en zijn nu gewoon tweede natuur. Zorgvuldig waarnemen? Zeker; maar je moet het snel doen. En het gaat nu niet om details maar om wolken van het formaat torenflat. Dus dat zie ik ook nog wel. En de accu is vol en de geheugenkaarten in de camera zijn nog vrijwel leeg.
Dus wel degelijk voorbereid en nu heb ik een gelegenheid om die voorbereiding te gebruiken. Luck.
De Facebook-reacties op zo’n foto bevestigen ook mijn gevoel bij die plaatjes: ze zijn goed. En toch steekt het in het begin ook een heel klein beetje. Ik heb namelijk ook foto’s waar ik meer moeite voor lijk te hebben gedaan. Lange wandeling, vroeg opstaan, pal in de koude wind posten, dat soort dingen.
En deze serie is in veel opzichten ‘enkel’ een tussendoortje omdat ik toevallig op dat moment daar ben.
Peter
