Zo’n beetje iedereen die op Vlieland komt, vindt het eiland mooi en bijzonder. Veel mensen blijven dan ook terugkomen. En er worden natuurlijk ook veel foto’s gemaakt van / op / vanaf het eiland. Maar eigenlijk is het niet zo makkelijk om echt een sprekende landschapsfoto te maken die ook nog eens onmiskenbaar Vlieland is.
En kleine disclaimer tussendoor: dit zijn mijn eigen mijmeringen die niet zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Meer op het feit dat ik in mijn eentje op pad ben met de camera.
Om te beginnen maak ik het mezelf ook wel een beetje moeilijk. Als je echt gaat voor de landschapsfotografie gaat het primair namelijk niet om het herkenbaar vastleggen van een locatie. Dus waar maak ik me druk om? Je zoekt composities en legt vast hoe het licht speelt met een landschap. Je zoekt naar bijzondere omstandigheden, te beginnen met het licht. En wat dat betreft zit je op Vlieland goed. Maar Terschelling, Ameland of Schier zullen net zo aantrekkelijk zijn. Dat wil zeggen: je maakt mij niet wijs dat die mooie, rode zonsondergang op Terschelling opeens niet te zien zal zijn. Sterker nog: daar is hij mooier, want Vlieland ligt op de voorgrond.
Er zijn zodoende genoeg echt goeie foto’s te maken op Vlieland die niet per se typisch Vlielands zijn. Anders gezegd: waarvoor je niet op Vlieland hoeft te zijn.
Het wordt een beetje goochelen met woorden vrees ik, ook al is het een fotoblog. Maar als richtpunt is daar altijd de vuurtoren. Die is heel geschikt om de verschillen te benoemen tussen uniek voor Vlieland, herkenbaar Vlieland en typisch Vlieland.
Het hebben van een vuurtoren is niet uniek voor een eiland langs een drukke vaarroute. En dus ook niet uniek voor Vlieland. De Vuurduin (officiële naam) is wel ‘herkenbaar Vlieland’ omdat de toren op zichzelf klein is (bijnaam: de Kabouter) en omdat er een Meccano-constructie naast staat. Zelfs voor iemand die nooit op Vlieland is geweest, is de toren makkelijk te identificeren. Dat wil zeggen: als je iemand een quizje voorschotelt met foto’s van Nederlandse vuurtorens en de kandidaat mag vrij kijken op het internet, dan zal die kandidaat de toren van Vlieland wel kunnen benoemen.
En dus is deze toren wel ‘uniek voor Vlieland’, maar zo is elke toren uniek voor zijn locatie en dat is dan weer niet uniek.
Zijn jullie daar nog? Wees blij dat het niet over Schiermonnikoog gaat; daar staan twee vuurtorens. Een werkend, een gedoofd en verschillende ontwerpen. Afhankelijk van de criteria zijn ze wel of niet uniek. En voor de Nederlandse eilanden is het wel uniek dat er nog twee staan.
Blijft over ‘typisch Vlielands’. Ik vind het wel typisch Vlieland dat de uitkijkpost naast de toren staat. Het is een latere toevoeging en daarom een praktische oplossing voor een praktisch probleem. In mijn beleving is dat typisch Vlielands. Maar ik geef toe dat dit het zwakste deel is van het betoog. Maar dat geeft het probleem ook aan met ‘typisch’. Dat gaat meer over de beleving dan feitelijke waarneming.
Een foto met de Kabouter is daarom altijd wel herkenbaar Vlieland. En kan alleen op Vlie gemaakt zijn, dus in dat opzicht uniek voor Vlieland. Maar foto’s van vuurtorens zijn weer niet uniek want het blijven bijzondere gebouwen en zodoende goed voor bergen kiekjes.
Een foto van de vuurtoren bij bijzonder licht is voor mij daarom niet per se ‘typisch Vlieland’. En dan kom ik terug bij meen eerdere opmerking dat het er niet om gaat een plek herkenbaar vast te leggen.
Mijn foto van de vuurtoren bij zonsopgang gaat niet over de vuurtoren, maar over de sfeer in de ochtend. De vuurtoren is nodig om de foto bestaansrecht te geven.
De foto is gemaakt op 21 juni 2017 rond een uur of 5 in de ochtend, Want ja, op de langste dag van het jaar komt de zon nu eenmaal vroeg op. Ik heb dus niet echt ontbeten, maar heb wat om te knabbelen en water bij me. En ik heb ook niet onder de douche gestaan. Het plan is een vroeg rondje van een tot anderhalf uur en dan het normale ochtendritueel afmaken. Het plan is eigenlijk ook niet om een foto van de toren te maken, maar om vanaf het uitzichtpunt aan de voet van de toren een foto te maken van het dorp onder, hopelijk, een mooie ochtendlucht. Tijdens een bezoek in de winter is dat al eens geweldig gelukt.
Natuurlijk heb ik de avond tevoren bekeken of het verwachte weer een kans geeft op een mooie lucht. Maar waar ik te weinig rekening mee heb gehouden is, dat de zon in juni meer naar het oosten opkomt en dat daardoor het echt mooie licht, gezien vanaf mijn uitzichtpunt, niet boven het dorp te zien is. En bovendien is de lucht wel mooi, maar niet zo spectaculair als tijdens dat winterbezoek. Dus de foto voegt niet zoveel toe. Been there, done that….
Maar ik heb me al geïnstalleerd op het uitzichtpunt. Met statief en al. En dan moet je snel handelen. Plan aanpassen en verplaatsen. Maar tegelijk is dat riskant want het echt mooie licht duurt misschien ook niet zo heel lang dus op je nieuwe stek kant het zomaar alweer voorbij zijn.
Dan helpt ervaring en terreinkennis. Ik besluit naar de weg te lopen die vanaf de Postweg naar de vuurtoren loopt. Je hebt daar ook nog een doorkijkje naar het dorp en kan misschien iets doen met de vuurtoren. Ik heb de plek al eerder geoormerkt omdat het zo’n beetje de enige plek is op het eiland waar je de vuurtoren en de zee in een beeld kan vangen. Dat gaat verder alleen vanaf het water of natuurlijk met een drone.
En daar valt alles op zijn plek. Het ochtendrood valt als een halo rond de vuurtoren en ik heb ondanks het minimale ontbijt de helderheid van geest om een panorama te maken. De foto is samengesteld uit twee foto’s namelijk.
Nou ja. Ik heb mooi licht, een herkenbaar punt en de Waddenzee in één plaat. Misschien toch een beetje ‘typisch Vlieland’/
Peter
