Tijd

Een fotografie-grapje:

I can freeze time. What is your superpower?

Het is maar hoe je ‘freeze’ opvat, maar zoals bij elke goede grap of quote is er een kern van waarheid.
Nee, een fotograaf kan niet de hele wereld stil zetten, maar hij / zij kan wel een moment vangen in een stilstaand beeld. En kijken naar een foto doet iets met je beleving van tijd.

Even een voorbeeldje omdat dit misschien overkomt als een grote uitspraak.

Tijdens mijn afgelopen verblijf op Vlieland heb ik de nodige vluchtige natuurverschijnselen gezien. Indrukwekkende wolkenpartijen die komen en gaan, met en zonder buien. En veel regenbogen. En zoiets kan je vastleggen. Neem zo’n regenboog. Die begint aan één kant, wordt misschien één perfecte boog en verdwijnt dan aan de andere kant. Dat kan je filmen. Dan is het vastgelegd en je kan het steeds opnieuw bekijken, maar een filmpje heeft een begin en een einde. Momenten dat er geen regenboog is. Een foto heeft geen begin en einde. Een foto van een regenboog op het hoogtepunt is altijd op het mooiste moment. Of je nu 5 seconden, 5 minuten of 5 uur naar de foto kijkt.
Je beleeft de tijd anders als je naar een foto kijkt. Je ontkent de tijd.

Alles is tijd-management. Als je op het werk tegen een deadline zit, kan je hulp inhuren. Dat is eigenlijk het kopen van tijd. Al verandert de deadline niet. De kunst is om te weten hoe je goed omgaat met tijd. Tien uur extra in de voorbereiding kan meer waard zijn dan veertig uur extra in uitvoering. Kwestie van tijd toevoegen op het juiste moment.
Die vreselijke time-management trainingen zijn er vooral op gericht om zoveel mogelijk te doen in een uur of een dag. Maar dat is volgens mij verkeerd om denken. Je krijgt dan juist minder tijd.

Die wolken en regenbogen die ik zojuist noemde zijn tijdelijk. Je hebt maar beperkt de tijd en je weet zelfs niet precies hoe lang die beperkte tijd is. Als de regenboog begint, weet je niet eens of het een volle boog gaat worden. Dus je moet snel zijn.
Tegelijkertijd is fotografie nooit gebaad bij haastwerk. Dus je moet rustig werken.

Haastwerk is nooit goed eigenlijk.
Maar rustig is niet langzaam en snel is niet gehaast. Rustig is snel.

Van ‘die’ regenboog heb ik zo’n 25 foto’s gemaakt in een minuut of 7. Ik heb die dag een ommetje gemaakt op het strand en daarbij al een regenboog gezien. De foto met de veerboot en de regenboog is van datzelfde ommetje. Ik heb net besloten dat ik wel klaar ben op het strand en loop de duinen in om te kijken of mijn favoriete boom lekker in het licht staat. En dan begint ‘die’ regenboog. Even ben ik gefrustreerd dat ik de boog niet boven zee heb, maar frustratie maakt geen foto’s. De lijnen en de kleuren van de duinen zijn eigenlijk een prima aanvulling in het beeld. En dan beginnen die 7 minuten.
Voor mijn gevoel heeft het langer geduurd. Veel langer.
Want er is totale rust.

Nog zo’n situatie; de vuurtoren. De foto van de vuurtoren is een remake van een foto uit 2014. Een paar camera’s geleden. Ik ben zo gek op die compositie, dat ik de foto per sé ook wil maken met mijn huidige, megapixel-rijke camera. En ik ben niet honderd procent gelukkig met de wolken op de oorspronkelijke foto.

Het is ochtend en ik zie vanuit het raam van mijn appartementje dat licht en lucht zeer geschikt zijn voor de remake. Dus snel het vuurduin op. In de perfecte wolken zit wel hier en daar een buitje. Het statief is opgesteld en dan begint het te druppelen. Het is echt maar een bui en het blauw dat na het buitje achter de vuurtoren zal verschijnen is helemaal goed. Ik neem de camera even onder mijn jas en laat het buitje passeren.

Buitje gepasseerd en mijn cameraadje gaat weer op de driepoot. De lucht achter de toren is mooi, maar het licht op de toren en de struiken nog niet. De gepasseerde regenwolk hangt nog voor de zon. En moeder natuur is een beetje plaagziek: de wolken bewegen, maar de zon beweegt ook en even blijft de zon spelen met de rand van de wolk, waardoor ik geen goed licht op het tafereeltje heb. En dan naderen er vanaf de Noordzee weer wolken die iets minder geschikt zijn als achtergrond voor de toren. Dus hopelijk houdt de zon op met spelen. En ja, bij nader inzien is een polarisatiefilter een goed idee, dus de tas moet open, filter-etui moet open, zonnekap van de camera, filter er op draaien en instellen. Klik.
En er is totale rust.

Alles bij elkaar, dus inclusief bui, heeft het veel minder lang geduurd dan ik dacht. Half uurtje. En is dat niet veel voor een foto? Dat ligt aan de foto. Alles is relatief en alles is tijd, dus tijd is relatief.

Peter